Slawomir Mrozek
Slawomir Mrozek sinh ngày 26.6.1930 tại làng Borzecin, Ba Lan. Ông là nhà văn, nhà sáng tác kịch và họa sĩ biếm họa nổi tiếng. Ba tính cách này của ông được nối kết lại bằng nét hài hước hoặc trào lộng mà đối tượng là những chuyện rởm đời, phi lý dưới mọi vùng khí hậu, nhất là ở Ba-lan. Ông sinh ở Borzecin, gần Cracovie, Ba-lan năm 1930. Ông rời Ba Lan năm 1963, trước tiên qua Ý, rồi qua Pháp nơi ông đã lưu lại từ 1968 đến 1989 trước khi cùng với vợ qua sống bảy năm ở Mexico. Ông dứt khoát trở lại Ba Lan năm 1996 và từ đấy sống ở quê hương ông.
Về kịch, con số kịch bản của Mrożek lên tới ngót bốn mươi vở. Vở kịch nổi tiếng nhất của ông trước khi ông ra nước ngoài, tựa là Cảnh sát (1958). Thời gian ông lưu lạc, một số vở thường được nhắc tới: Tango (1964), Các di dân (1974), Ông đại sứ (1982). Đặc biệt, trong những năm 1990, ba vở mới của Mrożek: Yêu ở Crimée (1993), Cảnh đẹp và Các Đấng (2000) cho thấy những mối quan tâm của ông đối với thực tại thế giới và Ba Lan. Các kịch bản của Mrozek được dịch ra khoảng 12 thứ tiếng và được trình diễn thường xuyên ở Ba Lan và trên các sân khấu thế giới. Người ta rất chú ý tới vở Lịch sử nước cộng hòa nhân dân Ba-lan của Mrożek mà đạo diễn Jerzy Jarocki đã đưa lên sân khấu Ba-lan ở Wroclaw năm 1998.
Về truyện, cùng với tập Con voi, Mrożek đã viết tất cả là tám tập truyện ngắn và hai cuốn tiểu thuyết. Ngoài ra ông còn viết hai tập tùy bút (trong đó có Nhật ký ngày trở về) và là tác giả ba kịch bản cho điện ảnh.
Các bức hí họa của ông, từng làm say mê công chúng Ba Lan trong những năm 1950, nay (kể từ 1997) lại được tiếp tục xuất hiện trên tờ Gazeta Wyborcza, nhật báo lớn nhất của Ba Lan, cùng với những cột phim của ông...
Văn chương Slawomir Mrozek đã đến Việt Nam từ gần 50 năm nay. Riêng tập Con voi đã có đến ba bản dịch: Diễm Châu dịch, NXB Trình Bầy in năm 1969; Nguyễn Hữu Dũng dịch, NXB Tác Phẩm Mới in năm 1990; và mới nhất, trong tháng 6.2013, Phương Nam Book liên kết NXB Hội Nhà Văn in bản dịch của Lê Bá Thự. Ngoài ra, năm 2002, NXB Văn Học cũng đã in tập 50 truyện ngắn của Slawomir Mrozek (Lê Bá Thự dịch).
Tác phẩm tiêu biểu
- Những chiếc áo giáp tiện dụng (1953)
- Mùa hè bé bỏng (tiểu thuyết, 1955)
- Con voi (1957)
- Đám cưới ở Atomice (1959)
- Nhà tiến bộ (1960)
- Mưa, Cuộc chạy trốn về phương Nam (tiểu thuyết, 1961)
- Hai lá thư (1974)
- Tuyển tập truyện ngắn (tập 1,2,3 - 1999)
- Nhật ký trở về (1996)