Thiếu Nữ Đeo Hoa Tai Ngọc Trai

Một kiệt tác hội hoạ mang tên Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai, danh họa lỗi lạc Johannes Vermmer, trí tò mò về lịch sử của bức tranh, đó là những chi tiết đầu tiên khởi hứng cho Tracy Chevalier viết tác phẩm để đời này.

Sau cái chết của người cha, để lo cho gia đình, cô gái trẻ 16 tuổi Griet đến làm hầu gái trong gia đình họa sỹ Johannes Vermmer. Tại đây, giữa bao công việc thường nhật, Griet tìm được một khoảng lặng khi dọn đồ đạc trong xưởng vẽ. Những cảm nhận tinh tế bất ngờ về màu sắc, ánh sáng, độ chính xác của khoảng cách, linh hồn tác phẩm… của cô gái đã làm rung động trái tim người nghệ sỹ. Với Griet, điều đó cũng đến như một lẽ tự nhiên.

Dưới ánh mắt dò xét của bao người, dưới sự quản thúc của bà chủ khó tính, góc tình yêu của họ không nằm trong lời nói hay dục vọng. Chỉ có những cái nhìn như thể siết hai tâm hồn lại bên nhau. Griet đã phải giải tỏa tất cả sự bức bối ấy vào một người con trai khác…

Chuyện gì đã xảy ra giữa Vermeer và cô gái trong bức tranh - người đã khiến ông hoạ nên khuôn mặt cô như vậy?

Một buổi sáng, Tracy Chevalier đã tự hỏi mình về điều đó khi bà chợt thấy bức họa nổi tiếng "Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai" của họa sĩ Johannes Vermmer (1632-1675) - bức tranh từng được ví như nàng Mona Lisa của Bắc Âu và hiện đang được trưng bày ở bảo tàng Mauritshuis, Hà Lan. Và vào thời khắc ấy... một trong những cuốn tiểu thuyết xuất sắc nhất của bà đã được khơi nguồn.

Lấy bối cảnh thành Delft, Hà Lan, thế kỷ 17, và cảm hứng từ kiệt tác của danh họa lỗi lạc Johannes Vermmer, Tracy Chevalier đã viết nên một cuốn tiểu thuyết đẹp như ngọc: Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai. Một tác phẩm không hồi hộp ly kỳ, không có những cao trào đáng kể, mà ngược lại, nhẹ nhàng, trầm lắng, và đẹp thuần khiết, như ngọc trai vậy.

Cô hầu gái bé nhỏ Griet đã khơi dậy một mối tình kỳ diệu nhưng đầy ám ảnh. Đó là tình yêu của cô đối với hội họa, và với tình yêu thầm kín dành cho ông chủ của mình. Trong căn phòng nhỏ áp mái ấy, cô dọn dẹp phòng tranh, giúp ông chủ pha màu, đi mua vật liệu vẽ, và thậm chí còn được quyền góp ý cho những bức tranh. Trời phú cho Griet, một cô hầu gái, có những cảm nhận tinh tế về màu sắc. Và chính cô, một cô hầu gái, chứ không phải ai khác là người hoàn thiện những thiếu sót của một họa sĩ đại tài.

Tình yêu từ đó tìm đến khe khẽ, bằng một cái cầm tay vô tình, bằng những cái nhìn giữa họa sĩ và người mẫu khi Vermmer quyết định thực hiện bức tranh vẽ chân dung Griet theo yêu cầu của tay quý tộc bảo trợ, bằng việc ông chủ nhìn thấy mái tóc dài luôn được Griet giấu kín trong mũ...

Nhưng liệu đó có phải là tình yêu? Từ đầu đến cuối, chưa từng có đắm say, chưa từng có mãnh liệt. Dẫu có thì chỉ từ Griet mà thôi. Còn Vermmer ư? Cuộc đời của ông tràn đầy các họa phẩm. Ngay cả khi ông ngắm Griet trong lúc vẽ nàng, ngay cả khi ông chạm lên môi nàng, ngay cả khi cả nàng và người đọc tin rằng có cái gì đó như khúc dạo đầu của tình yêu đang nảy nở trong mắt ông thì rốt cuộc vẫn là ông đang nghĩ cách làm sao cho bức tranh trở nên hoàn thiện hơn. Đó có phải là tình yêu?

Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai - cuốn tiểu thuyết như nén chặt lại cảm xúc trong những câu văn ngắn và văn phong trong sáng, cũng như bức tranh của bậc danh họa, tự thân nó đã tỏa ra một luồng sáng lấp lánh, trong như ngọc, mơ hồ và ảo diệu như sương khói, đẹp đến nao lòng.