Huyền Trân

Năm 1301, Thượng hoàng Trần Nhân Tông du ngoạn phương Nam, hứa gả con gái là công chúa Huyền Trân cho vua Champa Chế Mân. Năm 1306, Chế Mân dâng hai châu Ô, Lý cho Đại Việt làm sính lễ, vua Trần Nhân Tông đồng ý gả em gái. Huyền Trân về Champa, được phong làm Hoàng hậu Paramecvari. Năm 1307, Hoàng hậu Paramecvari mới sinh Hoàng tử Chế Đa Đa thì tháng năm, vua Chế Mân băng hà.

Đại Việt cho Nhập nội Đại hành khiển Trần Khắc Chung sang viếng tang, nhằm một trăm ngày Chế Mân, Huyền Trân sắp bước vào giàn hỏa thiêu, bèn lập mưu cứu Công chúa về. Ròng rã trên biển một năm trời, mất chồng, mất con, khi vừa đặt chân lên đất Đại Việt, Huyền Trân đau đớn nghe tin cha già đang cơn hấp hối…

Tiểu thuyết lịch sử là một trong những mảng đề tai tiểu thuyết khó và ít các nhà văn thành công. Thế nhưng với Huyền Trân cuat tác giả Nguyễn Hữu Nam đã làm cho đọc giả sửng sốt và tò mò. Bối cảnh trong cuốn tiểu thuyết lịch sử Huyền Trân bắt đầu từ năm 1301, năm Thượng hoàng Trần Nhân Tông du ngoạn phương Nam, hứa gả con gái là công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm Thành Chế Mân.

Tuy sinh ra từ nơi cung vàng điện ngọc nhưng công chúa Huyền Trân sống rất gần gũi, chan hòa và thương yêu kẻ nghèo khó, tôi tớ hầu hạ. Nàng không chỉ xinh đẹp mà còn làu thông kinh sách. Dưới triều đại nhà Trần nghiêm cấm con trai, con gái lấy người ngoại tộc nhưng vì nền hòa bình hai nước Đại Việt và Chiêm Thành cũng như “để tránh họa chiến tranh ở phương Nam, cùng nhau rảnh tay đối phó giặc Bắc”, thượng hoàng Trần Nhân Tông hứa gả Huyền Trân cho vua Chế Mân. Vốn dĩ thông cảm và thấu hiểu được nỗi lo của vua cha nên Huyền Trân đã chấp nhận.

Để làm vợ vua Chế Mân, Huyền Trân phải học ngôn ngữ và cả những vũ điệu, ca hát, phong tục tập quán của Chiêm Thành. Tuy quá trình tập luyện gian khổ, song, những điều này đều được công chúa lĩnh hội rất nhanh và thông thạo. Không những thế, nàng còn cố gắng trau dồi và học thật nhuần nhuyễn những điều hay, cái đẹp của nền văn hiến Đại Việt để giới thiệu sang đất nước Chiêm.

Ngoài những thông tin lịch sử được đúc kết cô đọng, cuốn tiểu thuyết Huyền Trân còn đặt ra vấn đề ứng biến đối với những nét tương đồng cũng như dị biệt văn hóa, bên cạnh trách nhiệm, tình yêu với con người, đất nước và dân tộc. Thêm một lần nữa, nhân vật Huyền Trân Công chúa lại được vẽ với nét chân dung tươi mới, độc đáo và sáng tạo. Cuốn tiểu thuyết lịch sử cho người đọc cảm giác dễ dàng hiểu và cảm thụ được những thông tin về sự kiện, con người một cách nhẹ nhàng, đầy chất văn nhưng cũng không kém phần kịch tính.

Tác giả Nguyễn Hữu Nam đã lần tìm về với những tư liệu lịch sử, những di cứ, di khảo và tham khảo nhiều loại tài liệu khác nhau để khắc họa một cách chân thực nhất, ấn tượng nhất cũng như mang màu sắc riêng biệt về Huyền Trân Công chúa - một người con gái “hồng nhan bạc mệnh”, vì quốc thể mà hy sinh bản thân, cả cuộc đời chịu nhiều mất mát, buồn đau. Qua cuốn tiểu thuyết, bà hiện lên là một hình mẫu phụ nữ đáng thương, đáng cảm thông và rất đáng kính trọng.

Tác giả đi sâu vào từng cảnh huống, tâm trạng con người, diễn biến lịch sử và đã để chính những góc cạnh, lát cắt ấy cất lên tiếng nói vừa xúc động vừa hào hùng.Huyền Trân của Nguyễn Hữu Nam được xem là cuốn tiểu thuyết lịch sử đáng đọc dành cho tất cả mọi người.