Uncategorized

Những tuyệt tác văn học kinh điển qua những bản dịch cũ

4 Tháng năm, 2018 Viết bình luận

Không phải cuốn sách kinh điển nào cũng làm bạn say mê ngay từ phút đầu tiên. Cho đến khi, bạn thật sự “chạm” vào sách bằng những cảm xúc đặc biệt nhất trong đời.

Nói theo kiểu “nói có sách mách có chứng” thì sách có từ thế kỷ 25 trước Công Nguyên. Cuốn sách cổ xưa nhất của loài người là những cuốn sách cổ Ai Cập, được viết trên giấy chỉ thảo cuộn thành ống. Khi người Ai Cập viết những ký hiệu đầu tiên lên giấy cói papyrus, có thể họ chẳng nghĩ gì xa hơn ngoài mục đích lưu trữ thông tin. Thế rồi trải qua hàng ngàn năm biến động, mang nặng trong mình dấu ấn của vòng quay lịch sử, sách trở thành một giá trị quan trọng của nền văn minh nhân loại.

Những kiệt tác văn học kinh điển

Với mong muốn lưu giữ những tuyệt tác văn học mà cụ thể là sách kinh điển/cổ điển, để chúng không trở thành hoài niệm, KOMO đã tiến hành số hóa Tủ sách những bản dịch cũ. Tủ sách tuyển chọn nhiều tuyệt tác văn học từng làm say mê biết bao thế hệ độc giả như: Của Chuột Và Người, Đêm Trắng, Hồi Ký Viết Dưới Hầm, Ông Già Goriot, Bản Đàn Thôn Dã, Chuyện Vặt Ông Pickwick, tuyển tập Yasunari Kawabata, Nhà khổ hạnh và gã lang thang, Đỉnh Gió Hú, Vô gia đình…

Sách xưa nhưng không hề cũ bởi lẽ những bản dịch cũ và hiếm vẫn còn vẹn nguyên sức sức hút. Có thể cách dùng từ của mấy mươi năm về trước đôi khi làm bạn khó hiểu. Có thể văn phong quốc ngữ thời kỳ đầu thi thoảng khiến bạn “lạ lẫm”. Nhưng rồi bạn sẽ thấy yêu hơn những con chữ tiếng Việt mang trong mình cả “dấu tích” văn hóa một thời; bạn sẽ nhận ra, tinh thần của câu chữ mới là thứ mang đến cho bạn những xúc cảm mãnh liệt nhất. Vượt qua những “trúc trắc” ngôn ngữ, vượt qua sức băng hoại của thời gian, tinh thần câu chữ mang theo câu chuyện của ngày hôm qua đến tận hôm nay, hội ngộ cùng bạn.

Tủ sách những bản dịch cũ là tâm huyết của KOMO với hy vọng thổi một nguồn sống mới vào những tác phẩm kinh điển. Cũng có thể xem đây là món quà “đặc sản” dành tặng những độc giả yêu thích sách văn học theo phong cách dịch xưa.

Một số sách dịch cũ hiện có trên KOMO

1. Của Chuột Và Người (Nguyên tác: Of mice and men)
John Steinbeck
Hoàng Ngọc Khôi – Nguyễn Phúc Bửu Tập dịch, đăng trên tập san Văn – 1967.
Giá: 15.000đ

Sẽ là một thiếu sót lớn khi điểm danh những tác phẩm “rực rỡ” của nền văn học Mỹ mà vô tình lãng quên Của Chuột Và Người. John Steinbeck, tác giả cuốn tiểu thuyết thôi miên bạn bằng nghệ thuật kể chuyện bậc thầy. Một cách vô thức, bạn trở thành kẻ đồng hành vô danh, cùng với hai nhân vật George và Lennie lang thang khắp vùng đồng quê nước Mỹ. Chuyến đi vô định ấy khởi hành vào năm 1933 của thế kỷ trước khi nước Mỹ đang nhập nhằng trên cái nền sáng tối của thời kỳ Đại suy thoái. Đến khi bạn thở phào nhẹ nhõm vì đã bước ra khỏi cuộc phiêu lưu không định trước, thì chút dư vị “chua xót” còn vương lại cũng không thôi nghiền ngẫm bạn: “Từ ước muốn đến hiện thực người ta đều vấp phải những hoàn cảnh, những trở ngại cay đắng của đời thường, không thể nào thực hiện được.”

2. Đẹp Và Buồn
Yasunari Kawabata
Mai Kim Ngọc dịch, Nhà xuất bản Văn hóa Sài Gòn, 2009
Giá: 30.000đ

Đẹp Và Buồn là câu chuyện cuối đời của một nhà văn nổi tiếng về thăm lại cố đô để nghe chuông giao thừa. Chuyến đi thơ mộng lẽ ra êm ả lại khơi lại một mối hận tình hai mươi năm trước. Cái mầm của bất an tiềm tàng hai thập niên bỗng trở thành một loài cây độc. Cây độc cho hoa độc, đem sự hôn mê đến đa mê tang tóc cho những nhân vật chính cũng như phụ.

Một nhà văn, hai nữ họa sĩ. Thêm một bà mẹ, một người vợ, một cậu con trai! Một mối tình giữa gã đàn ông Oki đã có vợ và cô gái mười sáu tuổi Otoko cuồng nhiệt mà nhiều đau đớn, kết quả là một thai nhi không được làm người, một cô gái không bao giờ tìm lại được trong trắng, sự yên ổn, tình yêu trong suốt phần còn lại cuộc đời…

3. Hồi Ký Viết Dưới Hầm
Fyodor Mikhailovich Dostoevsky
Thạch Chương dịch từ bản tiếng Anh Notes from Underground
Giá: 15.000đ

Hồi Ký Viết Dưới Hầm là bản dịch của Dịch giả Thạch Chương (nhạc sĩ Cung Tiến), đăng trên tập san “Văn” tháng 11-1966. Cả tác giả lẫn tập “Bút ký” này cố nhiên là tưởng tượng. Tuy nhiên, những mẫu người như tác giả tập bút kí này thì không hề “hoang tưởng” một chút nào vì họ luôn xuất hiện trong xã hội chúng ta.

Hồi Ký Viết Dưới Hầm là tác phẩm về chủ nghĩa hiện sinh tuyệt vời nhất được viết bởi Fyodor Dostoevsky. Đó là tiếng nói chủ xướng kêu gọi tự do, dâng hiến và phản kháng; là khát vọng hướng đến những trải nghiệm cá nhân và vượt thoát khỏi những ràng buộc liên quan đến khoa học kỹ thuật.

Hồi Ký Viết Dưới Hầm được ghi nhận như một cuốn sách nổi bật trong nền văn học thế giới, và cũng như Hamlet, Don Quixote, Don Juan và Faust, cuốn sách này đã trở thành biểu tượng chuẩn mực cho một công trình văn chương sáng tạo. Cũng từ đó, người ta bắt đầu nhắc đến Dostoevsky chủ nghĩa (Dostoevskeanism), bắt đầu ngạc nhiên đến sững sờ trước những dự báo kinh khiếp mà Dostoevsky nhắc đến trong tác phẩm của mình.

4. Ông già Goriot
Honoré de Balzac
Đào Đăng Vỹ dịch, Trung tâm học liệu Hà Nội, 1972.
Giá: 15.000đ

Ông Già Goriot xuất bản lần đầu tại Pháp năm 1835. Lấy bối cảnh là kinh đô ánh sáng Paris năm 1819, Ông Già Goriot phác họa số phận của ba phận người: ông lão Goriot, tên tù khổ sai vượt ngục Vautrin và anh sinh viên luật Eugène de Rastignac.

Tác phẩm này thuộc phần Những cảnh đời riêng (Scènes de la vie privée) trong bộ tiểu thuyết đồ sộ như một bộ bách khoa thư Tấn trò đời (La Comédie humaine). Đây cũng là một trong những tác phẩm quan trọng nhất của Balzac, đồng thời còn điển hình cho chủ nghĩa hiện thực trong văn phong của ông với những nhân vật được mô tả chi tiết và có chiều sâu.

5. Bản Đàn Thôn Dã
André Gide
Mai Kim Ngọc dịch, Làng Văn, (198-?)
Giá: 45.000đ

La Symphonie Pastorale của tác giả André Gide có nhiều bản dịch tiếng Việt, trong đó bản dịch của Mai Kim Ngọc lấy tên Bản Đàn Thôn Dã, bản dịch của Ðoàn Văn Khanh lấy tên Khúc Nhạc Đồng Quê, còn một bản dịch nữa của Bùi Giáng thì với tên là Hòa Âm Điền Dã.

Dịch Gide thật là một điều đáng ngại bởi vì cuốn sách nào của Gide cũng mang chất hàm hỗn dị thường. Đôi khi, Gide chỉ trích dẫn lơ thơ một câu trong Kinh Thánh, một câu của Saint Paul – nhưng thật ra ông đang “rút một dây” mà chấn động cả khu rừng…

6. Thiếu Phụ Đam Mê (nguyên bản tiếng Pháp Thérèse Raquin)
Émile Zola
Trần Hương Thư dịch, Nhà xuất bản: Phụ Nữ, 2004
Giá: 25.000đ

Có một thứ tình yêu với một niềm đam mê cháy bỏng, thuần bản năng trong Thiếu Phụ Đam Mê. Nhưng rồi, giữa những cơn căng thẳng thần kinh của tội ác, tình yêu bỗng trở thành nỗi sợ hãi.

Người này chịu đựng người kia, cả hai cùng giãy giụa ngạt thở trong một cuộc hôn nhân áp đặt. Tận cùng của phản kháng, phẫn nộ, đó là sự hằn thù khốc liệt, bùng lên ghê gớm sau khi giới hạn tự kiềm chế chính thức bị phá vỡ…

7. Miền Đất Thất Lạc
Conan Doyle
Anh Tuấn và Kim Phương dịch, Nhà Xuất Bản Tổng Hợp Kiên Giang (1987)
Giá: 25.000đ

Miền Đất Thất Lạc là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của Conan Doyle, kể về một miền đất do hiện tượng phun của núi lửa xưa kia đã tách thành một cao nguyên xa cách hẳn với thế giới của loài người. Ở đây, đoàn thám hiểm đã gặp những con thú khổng lồ, quái dị của Jurassic – con thằn lằn ngón cánh, con khủng long ăn thịt – gặp một hồ nước tuyệt diệu trong đó những con thằn lằn cá, những con rùa đầu rắn khổng lồ vùng vẫy. Họ đã phải đương đầu với bầy người – vượn và tình cờ cứu được mấy người da đỏ trong một bộ lạc trên núi. Những người đàn bà da đỏ lại rất mê giáo sư Challenger, đến nỗi đi đâu ông cũng phải cầm một cành cọ để xua họ.

Câu chuyện hấp dẫn từ trang đầu đến trang cuối cùng. Đó là bài ca tuyệt vời về lòng say mê khoa học, tình đồng đội và tinh thần cao thượng của con người.

8. Jane Eyre (Bản Tiếng Việt)
Charlotte Bronte
Văn Hòa dịch, NXB Văn nghệ Tp. Hồ Chí Minh, 2000
Giá: 25.000đ

Văn phong trữ tình, kết hợp hài hòa giữa chủ nghĩa hiện thực và lãng mạn cùng bút pháp tinh tế điêu luyện đã tạo nên sức hút cho Jane Eyre, cuốn tiểu thuyết làm nên tên tuổi của nữ tác giả người Anh Charlotte Bronte. Cuốn sách đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới và được bạn đọc khắp năm châu yêu mến.

Charlotte Bronte kể cho chúng ta nghe câu chuyện về một cô gái nghèo tỉnh lẻ đã kiên cường vật lộn với số phận phũ phàng để bảo vệ phẩm giá và tự khẳng định vị trí xã hội. Đọc Jane Eyre, có cảm tưởng như “Nhà văn cầm lấy tay chúng ta, dắt chúng ta đi theo con đường của bà, bắt chúng ta phải nhìn thấy những gì bà thấy, không bao giờ rời chúng ta nửa bước…“

9. Viên Ngọc Trai
John Steinbeck
Bảo Sơn dịch, Thứ tư tuần san số đặc biệt tháng 5 – 1967
Giá: 15.000đ

Trong thị trấn ấy người ta vẫn kể lại câu chuyện về một viên ngọc trai thật quái đản – về xuất xứ như thế nào nó được tìm thấy cũng như lý do tại sao nó lại bị mất đi. Người ta kể về Kino, một người đàn ông sống bằng nghề thuyền chài, cùng với vợ của anh là chị Juanna. Đứa con nhỏ bé của họ là Coyotio. Câu chuyện được kể đi kể lại nhiều lần, cuối cùng đã bén rễ, ăn sâu vào tâm trí của những con người sinh sống nơi đây. Giống như bao nhiêu câu chuyện được lưu truyền lại từ ký ức của con người khác, câu chuyện này nhắc đến hai điều: Thiện và Ác. Bóng đêm và ánh sáng. Cái tốt và sự Quỷ quyệt. Phàm đã mang kiếp con người, ai cũng sẽ thuộc về một trong hai thái cực ấy. Khó mà có chuyện anh bạn sẽ là người ba phải. Anh bạn nhất định sẽ là con người tốt hoặc phải là một kẻ vô lại. Tất nhiên là không có điều gì thay đổi được định luật này cả.

Nếu câu chuyện về viên ngọc trai sắp được kể ra dưới đây, như là một chứng tích hay là một truyện ngụ ngôn, hy vọng bạn có thể sẽ sẽ rút ra được cho mình một bài học ý nghĩa riêng biệt. Bạn sẽ thấy mình là một nhân vật của câu chuyện. Tóm lại như thế này, trong một làng chài bình dị ấy, người ta kể rằng…

10. Kẻ Vượt Thời Gian
H. G. Wells
Đằng Sơn dịch, NXB Ngàn Lau 1994
Giá: 10.000đ

Kẻ Vượt Thời Gian (The Time Machine) là tiểu thuyết thuộc thể loại khoa học viễn tưởng của tác giả H. G. Wells, được xuất bản vào năm 1895. Thuật ngữ “cỗ máy thời gian” lần đầu tiên được đặt ra bởi Wells trong tác phẩm của ông. Theo đó, con người có thể đến bất kì nơi nào họ muốn bằng cách điều khiển một cỗ xe du hành.

Ý tưởng về cỗ máy thời gian cũng đã truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn học và nghệ thuật khác. Tiểu thuyết Kẻ Vượt Thời Gian từng được chuyển thể thành phim điện ảnh với phiên bản là Cỗ Máy Thời Gian (năm 1960) và Cỗ Máy Thời Gian (năm 2002), cũng như 2 loạt phim truyền hình, và nhiều truyện tranh khác.

********

Bạn cũng có thể tìm đọc những tác phẩm văn học dịch trước 1975 qua các ebook có trên KOMO dưới đây:

Trầm Tưởng – Kahlil Gibran