Những Người Không Chịu Thiệt Thòi

Những người không chịu thiệt thòi là câu chuyện về những người lính trẻ như: Thăng, Toàn, Thùy, Vĩnh, Hiền Dịu, Thường… Họ làm những nhiệm vụ khác nhau ở những mặt trận khác nhau trong những ngày cuối cùng của cuộc chiến. Ở cuốn tiểu thuyết này chứa đựng ước mơ, hoài bão của tuổi trẻ một thời: có nhiệt tình sôi nổi, có đau thương mất mát, có sự hoang mang… nhưng trên hết, ở họ lúc nào cũng chứa đựng sự hi vọng vì họ là những người không chịu thiệt thòi. 

Những người không chịu thiệt thòi là tiểu thuyết ngắn của Trung Trung Đỉnh được viết trong khoảng thời gian từ 1979-1983, nghĩa là những năm ngay sau khi chiến tranh vừa kết thúc và được viết trước những tiểu thuyết như: Ngược chiều cái chết (1986), Tiễn biệt những ngày buồn (1988), Ngõ lỗ thủng (1990)… Chính vì vậy, Những người không chịu thiệt thòi không mang nỗi buồn u hoài và sự nhìn lại những mặt trái của đời lính, những lí tưởng bị bào mòn trước hiện thực cuộc sống như những tiểu thuyết thời danh ở giai đoạn sau đã làm nên tên tuổi ông.

Tiểu thuyết này có thể gọi là tiểu thuyết về tuổi trẻ của đời lính bởi có những thứ chỉ những người trẻ mới có dù đang ở đâu, dù sống ở giai đoạn nào, dù thuộc bất cứ ngành nghề gì. Người ta có thể tìm thấy tuổi trẻ của mình trong những trò nghịch hồn nhiên như Vĩnh khi đọc to bức thư một nữ sinh cấp 3 gửi đến người lính cho cả bệnh xá nghe rồi sau đó chủ trì phân công việc ai sẽ viết phúc đáp lại; trong tình yêu của Thùy dành cho Thăng bằng những cử chỉ quan tâm vụng về, muốn chuyển quà tặng cho anh nhưng lại sợ những người lính khác trong cùng đội không có lại buồn, viết thư cho anh nhưng không gửi mà cứ đọc lại và đốt đến mức kể cả khi đã bỏ thư, dán vào phong bì vẫn…xé ra để đọc lại; hay là trong sự nhiệt tình của Toàn khi bỏ học để đi lính… Dù không mang nặng nỗi buồn hay cảm giác tù đọng, bế tắc nhưng điều đó không có nghĩa là cuốn tiểu thuyết về những người lính trẻ này chỉ toàn những niềm vui. Mất mát và hoang mang cũng là những điều không thể tránh khỏi của tuổi trẻ. Và Toàn cũng có lần từng hoang mang những mất mát mà mình đang phải chịu đựng có ý nghĩa gì. Nhưng sau tất cả, không khí chung của tác phẩm vẫn là sự lạc quan hướng về tương lai vì những người trẻ ấy đều mong muốn cho dẫu có phải hi sinh vì chiến tranh, sự hi sinh đó cũng không phải là thiệt thòi.

Có thể nói, những người lính trong tác phẩm này chính là hình ảnh thời trẻ của những người lính trong các tác phẩm về sau của Trung Trung Đỉnh. Kí ức sôi nổi về những năm tháng tuổi trẻ đời lính là tiền đề cho những nỗi buồn sau này khi họ bước ra từ chiến tranh, đối mặt với thời kinh tế mở. Nhưng đó là cả một câu chuyện dài phía sau nếu người đọc muốn biết tiếp về cuộc đời họ qua Ngược chiều cái chết, Tiễn biệt những ngày buồn… còn trước mắt, chúng ta hãy tạm thời tận hưởng những niềm vui chưa tỳ vết sự thất vọng về lí tưởng của tuổi trẻ sôi nổi trong Những người không chịu thiệt thòi.