Gặp lại em

Tôi gặp lại em vào một buổi tối. Trên một chuyến xe bus, với thứ ánh sáng trắng từ bóng đèn đung đưa, khiến những chiếc bóng gãy khúc trên khoang xe hẹp bắt đầu nhảy múa, giữa tiếng rì rầm và ánh đèn đủ màu nhòe nhoẹt như vệt mưa trên khung cửa kính. Tôi có cảm giác đang ở trên khoang lái chiếc máy bay của Exupery du hành qua sa mạc. Để rồi gặp nạn, rớt xuống và gặp em.

Tôi đọc câu chuyện mà em có mặt ở đó. Quyển sách tuyệt đẹp, tôi chưa từng thấy quyển sách nào mê mẩn đến thế. Từ bức hình màu nước của tác giả in ở bìa, đến lớp giấy cứng vàng óng ở mặt trong. Đây là quyển sách dành riêng cho tôi.

Tôi không yêu em ở lần đầu tiên. Bạn giới thiệu, nói rằng là quyển sách luôn nghĩ đến cho câu hỏi “quyển sách yêu thích nhất là gì?”. Tôi đọc, tôi thích văn phong người dịch, tôi thích không gian và chuyến phiêu lưu, tôi thích những lời thoại và sự mộng mơ. Tôi có cảm giác đã gặp em ở đâu đó, trước khi tôi ra đời. Tôi có cảm giác đã theo em đến từng tinh cầu, ngắm nghía em trong bộ đồ kỳ khôi, uống cùng em một giếng nước. Nhưng tôi không yêu em. Đời tôi nào có chỗ cho những lần đầu tiên.

Nhưng lần này, tôi đọc sách. Trên chuyến xe mà tôi tưởng đang đưa tôi đi giữa những vì sao, trong thời lượng ít ỏi nhưng vẫn đủ đầy vì em chẳng dài dòng chi lắm. Tôi lật từng trang sách. Vẫn bầu trời đó, với những tinh tú không đổi là năm trăm triệu chuông ngân, giờ tôi đã có thể nhìn thấy giọt lệ. Giờ tôi đã nhận ra những điều đổi khác. Tôi không còn là cậu nhóc lơ ngơ với tâm hồn không tì vết, mắt tôi đã ánh nỗi đau rồi, từ hình khối được tạc nên từ vết đó, tôi mới nhìn rõ được em.

Tôi khóc. Khi em từ biệt đóa hồng. Đóa hồng của em.

Người ta bên nhau vì những sự không nhìn rõ, người ta xa nhau cũng vì những sự không nhìn rõ. Người ta giấu đi cảm xúc thật, tự tôn và ngại ngần sau lớp lá và những chiếc gai, làm tổn thương nhau vì những điều không đáng. Tôi không hiểu vì sao người ta lại khó để hiểu nhau đến vậy, để muôn đời nói những điều không thực lòng và chờ đợi để hy vọng rồi thất vọng. Sao chúng ta không nói thực điều chúng ta muốn? Em không bị cảm đâu, em chỉ muốn anh chăm sóc em. Em không sợ thú dữ, em chỉ muốn anh bảo vệ em. Vì đâu người ta xây nên những vẻ kiêu kỳ để giấu đi cái thực lòng bên trong?

Vì tâm hồn là một thứ mong manh, có phải không? Quá mong manh và dễ trầy xước lắm, để có thể phơi bày trước người khác. Người ta chỉ có thể cho thấy từng chút một, bằng hương thơm và tiếng ca hát và mong mỏi được nhận ra. Rằng niềm vui đó mới quan trọng, không phải là thứ kênh kiệu phô trương kia. Nhưng người ta lại thường để ý đến nỗi buồn nhiều hơn là niềm vui. Và cái phần mong manh nhỏ nhoi kia mãi không được phát hiện.

Mọi lẽ chia xa ở đời đều nằm ở lẽ ấy. Rồi em xa đóa hồng, và chờ đợi được giữ lại. Rồi đóa hồng buông tay, vì nghĩ em muốn đi. Đóa hồng không nhìn thấy tận phút cuối em còn nạo vét ngọn núi lửa, vì sợ làm hư hại cho nàng. Còn em không nghe thấy từng lời nàng nói, không hiểu cái sâu xa trong lời nàng buồn bã. Hình ảnh em bám lấy đàn chim di trú rồi bay đi, in vào tôi trong nhòe nhoẹt. Nó lấp lánh như một trận mưa sao, khoảnh khắc bi lụy ấy. Tôi chưa hiểu thế nào là chia xa ở lần gặp trước, nhưng lần này, tim tôi đã có sẹo rồi, em đừng lo lắng. Tôi tin mỗi vết ngang dọc đó sẽ khiến con tim trưởng thành và vững vàng hơn. Chỉ có chia xa, lẽ ở đời, mới giúp con người hiểu thấu những sự mà khi cạnh bên ta mù lòa không thấy.

Tôi yêu em từ giây phút đó. Khi em rời khỏi tinh cầu của mình và đi về chốn xa xôi.

Tôi không hiểu sao quyển sách này lại được đề tặng cho trẻ em, hay một người lớn đã từng là đứa trẻ. Vì em là một đứa trẻ? Những đứa trẻ sẽ tìm thấy gì nơi em ngoài sự cô đơn? Thế giới của em ngập đầy nỗi cô đơn. Vũ trụ vốn cô đơn, hoang mạc cô đơn, những tinh cầu của các người lớn chỉ có riêng mình họ, chui rúc trong ảo tưởng và bị cầm tù mãi mãi giữa một hạt bụi lơ lửng. Mọi thứ đều vô nghĩa, những ông vua với quyền năng vô nghĩa, những nhà toán học với phép tính vô nghĩa, những nhà địa lý với những ghi chép vô nghĩa, duy có bác thắp đèn là cao đẹp. Nhưng cái cao đẹp gắn với cái mệt nhọc, em muốn nói thế chăng? Hi sinh vì người là mệt nhọc, hi sinh vì đời là mệt nhọc. Như những phi công đã chết để mở các đường chuyển thư đi khắp châu Âu và châu Mỹ mà người bạn đường của em đã kể trong “Bay đêm”? Làm sao những đứa trẻ có thể hiểu thấu?

Hay em muốn kể cho những đứa trẻ rồi sẽ thành người lớn và sẽ tìm lại em, như tôi, để phát hiện ra khoảng không giữa hai con người, tôi và đứa trẻ từng là tôi, với chúng và đứa trẻ từng là chúng, đã trở nên vô tận. Và bằng cách nhận ra sự vời vợi ấy, là hiểu rằng tôi và chúng đã thật sự trưởng thành? Em muốn nói điều gì, Hoàng tử của tôi?

Vì những sự vô hình ấy, những sự đổi thay ấy tôi đã nhìn thấy rồi. Chúng đau đớn một cách dịu dàng. Những mối liên hệ trong đời, không nhìn thấy được đâu, nhưng có thật và biểu hiện ra đấy. Ta thuần hóa bạn ta và bạn ta thuần hóa ta. Bước chân của bạn sẽ khác những bước chân khác khi ta đợi chờ, êm ái như nhạc điệu, khiến lòng ta vui sướng. Ta vui cái vui của bạn, ta buồn cái buồn của bạn. Và khi chia tay, ta dứt đi một phần của mình và đặt vào cánh đồng lúa vàng, bất cứ lúc nào ta nhìn thấy là sẽ nhớ đến bạn. Vậy thì nỗi đau đớn cũng dịu dàng. Bạn đặt dấu ấn trong ta và không bao giờ biến mất. Sa mạc đẹp lắm, vì giữa khô cằn chết chóc đó, có giếng nước ngọt lành ta đã uống cùng bạn. Vì khi nhìn sa mạc ta sẽ nhớ đến giếng nước, ta quên đi cái nhọc nhằn để nhớ đến cái ngọt mát của tình thân. Ấy là khi ngay cả vũ trụ và sa mạc cũng trở nên đông đúc và không còn cô đơn.

Ấy là lúc chẳng có sự chia tay nào thật sự xảy đến. Và ta yên lòng đi tìm đóa hồng của ta.

Đóa hồng ấy, không đẹp hơn năm ngàn đóa hồng mọc sau bức tường, tỏa hương thơm hơn năm ngàn đóa hồng mọc sau bức tường. Nhưng đóa hồng không nói dối em, hoàng tử ạ. Nàng là duy nhất. Chỉ có một đóa hồng duy nhất trên vũ trụ được chính tay em chăm bẵm, được lòng yêu em che chắn, được quyền làm em vui và làm em đau. Chỉ có một đóa hồng chờ đợi em. Mọi sự yêu thương trên đời là nằm ở đó, yêu thương người ta đã dành thời gian ở bên, dành tấm lòng để quan tâm chăm sóc, có tài sản nào quí giá để sẻ chia hơn là thời gian đâu. Và dù có chết, ta sẽ tìm về với đóa hồng của ta.

Xin lỗi, Hoàng tử. Tôi cũng lạc mất đóa hồng của tôi rồi. Tôi cũng đã chào nàng mà nương theo một cánh chim di trú bay đến tận xa xăm. Vẫn vì những lẽ thường tình ấy.

Nhưng cuộc đời này ngắn ngủi hơn nhiều, hoàng tử ạ. Thân xác tôi không phải chỉ là một cái vỏ, thân xác tôi là chính tôi, và khi nằm lại là mái nhà tôi yên nghỉ. Tôi không đến từ một tinh cầu mà thuộc về đất mẹ, tôi không thể bay đi. Và thế giới này còn cô quạnh hơn gấp nhiều lần sa mạc đó, nơi những giếng nước đóng kín và ẩn khuất sau lớp tường đá và những câu thần chú. Khi tôi lớn lên, tôi cũng đã thành một kẻ ích kỷ chăm chăm uống cho riêng mình, tôi không sẻ chia và không cố tìm những giếng khác. Tôi chỉ ngồi và mong ngóng người ta sẽ đến, với bước chân êm ái như nhạc điệu, chia cho tôi chút bánh mì được làm bằng lúa mạch từ cánh đồng vàng óng, chia cho tôi chút nước lấy từ giếng của họ. Và biết đâu, một ngày may mắn, họ sẽ chỉ đường dẫn lối cho đóa hồng của tôi.

Tôi không có đủ dũng cảm để đi, và thế đấy, cái lẽ thường tình này sẽ giúp tôi chết rục nơi chốn này. Không cần phải là thứ dũng cảm của kẻ mở đường, như Rivière, nó lớn lao quá. Chỉ là thứ dũng cảm để không đắn đo, bận tâm, mà sống thỏa những tháng ngày ở xứ con người. Tôi không mong em tiếp cho tôi chút gì, từ lớp vỏ em để lại đã phai mất rồi, tôi chỉ mong được thêm một lần nhìn em bay về những tinh tú, một chút ngọt mát này, một chút lấp lánh này, một bờ cát trải dài còn in hình em trong võng mạc, một chút xuyến xao khi không biết là chuông ngân hay giọt lệ, là tôi có thể nhìn lại và thấy cái vô hình ấy, dẫn lối tôi đi.

Chuyến xe của tôi kết thúc. Tôi trở về với hiện thực và cuộc sống của tôi. Ra là thế, người ta còn giàu có thêm vì những nỗi khốn cùng. Câu nói của người bạn đường em đấy.

Tôi đã trở lại mặt đất. Không như người bạn đường của em, đã cùng chiếc máy bay đi lên thẳng những vì sao rồi. Người bạn đường đang mải miết tìm em. Em đã gặp chưa?

Phương Nam

KOMO chân thành cám ơn bạn Phương Nam đã đóng góp bài viết này.

Độc giả có bài cảm nhận về tác phẩm, thông tin/bài phỏng vấn tác giả hoặc bài viết về sách/việc đọc sách nói chung… muốn đóng góp cho KOMO Blog, xin gửi về ebookclub@komo.vn.