Mọt sách vỉa hè

Bài viết dành tặng những mọt sách yêu quí của KOMO 

Nếu một ngày bạn thất nghiệp, bạn – một người rất thích đọc sách, sẽ làm cách gì để kiếm tiền chỉ bằng việc đọc? Bạn đã bao giờ nghĩ đến việc đó chưa? Liệu điều đó có thể không? Với anh chàng Philani Dladla thì câu trả lời là có. Anh thất nghiệp và thay vì ăn xin, anh ngồi bên vỉa hè trên đường Empire Road ở Nam Phi, kể cho người qua đường biết cảm nhận của anh về những cuốn sách anh đã đọc. Người qua đường muốn nghe cảm nhận thì phải trả tiền. Sau đó, nếu họ cảm thấy thích quyển sách, anh sẽ bán sách cho họ. Đó là cách anh kiếm sống.

Philani Dladla có biệt danh là Pavement Bookworm (tạm dịch: Mọt sách vỉa hè). Anh sinh ra và lớn lên ở KwaZulu, thích đọc sách từ nhỏ. Nhưng sau khi chuyển đến Johannesburg để tìm công việc, anh bắt đầu dính đến thuốc phiện.

“Tôi thất nghiệp và không thể trả tiền thuê nhà được nữa – tôi mất tất cả mọi thứ. Khi sống vất vưởng trên đường, tôi để ý thấy có nhiều người ăn mày xin tiền trên đường phố mà chẳng làm gì cả. Tôi nghĩ tôi phải khác họ, tôi phải đem đến cho mọi người thứ gì đó có giá trị – như là một quyển sách hoặc cảm nhận về sách – để đổi lấy tiền.”

Vậy là anh bắt đầu bán sách trên đường phố – nhưng chỉ bán những quyển anh đã đọc xong và có thể yêu cầu người qua đường trả tiền nếu họ muốn biết review chi tiết. Anh có thể điều chỉnh giá tiền tùy theo mức độ anh đánh giá quyển sách. Với những quyển không thích, anh sẽ bán dưới 1 USD. Với những quyển anh thích, giá có thể lên đến khoảng 6 USD. Anh bắt đầu nổi tiếng với biệt danh “Mọt sách vỉa hè” và việc kinh doanh nhỏ xinh này trở nên khởi sắc.

“Nhờ bản thân có chút động lực và rất nhiều quyển sách kĩ năng, tôi quyết định từ bỏ thuốc phiện. Nhưng trong khi giúp bản thân mình, tôi cũng muốn giúp những người khác, những người đã sống cùng tôi trên vỉa hè. Vậy là tôi bắt đầu dùng tiền bán sách để mua súp và bánh mì cho mọi người mỗi ngày thay vì mua thuốc phiện. Khi nhìn những nụ cười của họ, tôi có thêm động lực để tiếp tục dùng số tiền nhỏ ấy đem lại hạnh phúc cho mọi người. Từ đó, tôi biết rằng mình sẽ chẳng bao giờ quay lại con đường của một kẻ nghiện nữa.”

Philani quyết định chia sẻ tình yêu đọc sách của anh với những đứa trẻ kém may mắn, vậy là anh thành lập câu lạc bộ Những người đọc sách (Book Reader’s Club) trong công viên lũ trẻ thường tập trung sau giờ học, đợi bố mẹ tan ca và đến đón.

“Tôi cho tụi nhỏ sách với điều kiện là chúng phải quay lại và kể cho tôi nghe chúng đã rút ra được bài học gì sau khi đọc sách. Một số đứa lấy luôn sách và không bao giờ trở lại nữa, nhưng tôi không để cho việc đó làm nản lòng mình bởi vì tôi biết rằng vẫn còn rất nhiều người thích đọc sách và sử dụng sách như công cụ chống lại cái nghèo đói. Quá nhiều đứa trẻ lạc lối sau khi tốt nghiệp trung học – nhiều đứa đâm ra nghiện thuốc phiện, rượu, phạm tội ác. Tôi muốn thay đổi điều này. Chúng tôi không chỉ cùng nhau đọc – chúng tôi nói về tương lai, ước mơ, thử thách đang chờ đợi phía trước và động viên nhau phải cố gắng đạt được những điều mình muốn.”

Hiện tại, Philani đã ra mắt quyển tự truyện The Pavement Bookworm: A True Story. Thế là anh lại có thêm một nguồn thu nhập nữa từ tiền viết sách.

Fretto Frek
dịch và tổng hợp từ nhiều nguồn