Những bài học chiến tranh

Những bài học chiến tranh (NXB Thời Đại) là những câu chuyện về người lính đã trải qua một thời tham chiến tại Việt Nam. Cụ thể đó chính là trải nghiệm của tác giả, một cựu lính thủy đánh bộ mang tên John Merson. Sau nhiều năm hòa bình, “di chứng chiến tranh” vẫn còn âm ỉ và bào mòn họ cả về thể xác lẫn tinh thần. Chính những trăn trở, trải nghiệm đã giúp ông cho ra đời cuốn này. Cuốn sách nói về cái chết và sự tái sinh, là câu chuyện về một cựu chiến binh đã nỗ lựu vượt qua những sai lầm trong chiến tranh bằng việc tìm hiểu và giúp xây dựng lại đất nước mà trước đây ông từng được huấn luyện để tiêu diệt. Merson tình nguyện tham gia cuộc chiến tranh Việt Nam vì ông tin rằng chiến đấu là con đường để trở thành anh hùng.

Nhìn từ một góc độ nào đó, Những bài học chiến tranh có nét tương đồng với nhiều hồi kí khác. Tác giả của những hồi kí ấy cũng là những người mong muốn trở thành anh hùng và rồi cũng bị vỡ mộng về thực tế phũ phàng của cuộc chiến. Điển hình như hồi kí A Rumor of War ( Lời đồn về chiến tranh) của Philip Caputo, Born on the Fourth of July (Sinh ngày 4 tháng 7) của Ron Kovic.

John Merson hiểu rõ những gì mà Việt Nam đã dạy cho ông: “Nếu phải nói cô đọng về những gì mà tôi đã học được thì đó là: chiến tranh không giải quyết được vấn đề; nó không những không giải quyết được những vấn đề khiến chiến tranh xảy ra mà mà thậm chí còn làm cho những vấn đề đó ngày càng trầm trọng thêm.”

Cuốn hồi kí như một tài liệu sống động tường thuật lại cuộc chiến dưới con mắt của người thanh niên. Nó phản ánh chân thực về trách nhiệm của người lính trong chiến tranh cũng như trách nhiệm của các nhà lãnh đạo Hoa Kì trong việc cam kết đưa quân tham gia vào những cuộc xung đột vũ trang. Đây là cuốn sách hay và cảm động. Nó làm nổi bật được những quyết định tệ hại ở Washington đã dẫn tới những quyết định sai lầm trên chiến trường, tấn thảm kịch đối với những người trên mặt trận.

Nhân vật tôi xuyên suốt cuốn hồi kí đã dẫn đọc giả đi sâu hơn vào cuộc chiến tranh phi nghĩa này. Đó là những vụ thảm sát khủng khiếp, những hành động man rợ như giết người, đốt nhà, cướp của. Cả những suy nghĩ và trăn trở của chính tác giả và đồng đội của ông cũng thể hiện rất rõ trong cuốn hồi kí này. 

John Merson cho biết, toàn bộ tiền bán sách Những bài học chiến tranh sẽ được chuyển cho quỹ rà phá bom mìn các tỉnh miền Trung. Cuốn sách này chính là lời xin lỗi tới người dân Việt Nam vì những lỗi lầm mà ông và những đồng đội của ông gây ra trong chiến tranh. Qua quá trình trải nghiệm Việt Nam, cả trong thời gian chiến đấu và cả trong suy nghĩ về nó, Merson muốn nói rằng thật khó có thể tưởng tượng được có một loại chiến tranh nào lại có thê giúp cải thiện được tình hình của những người mà hình thức can thiệp quân sự đó muốn bảo vệ. Toàn bộ nội dung của cuốn sách mang lại cho người đọc một chiêm nghiệm đúng nghĩa về chiến tranh.

Nguyễn Mậu Trường

KOMO chân thành cảm ơn bạn Nguyễn Mậu Trường đã đóng góp bài viết này. 

Độc giả có bài cảm nhận về tác phẩm, thông tin/bài phỏng vấn tác giả hoặc bài viết về sách/việc đọc sách nói chung… muốn đóng góp cho KOMO Blog, xin gửi về ebookclub@komo.vn.