Bà Mụ

Vào một đêm mùa đông bão bùng năm 1981, một ca đẻ tại nhà ở bang Vermont đã biến thành bi kịch. Đường dây điện thoại bị cắt, đường sá bị phong tỏa. Không thể đưa bệnh nhân đến bệnh viện, bà mụ Sibyl Danforth đã nỗ lực hết sức để cứu cả mẹ lẫn thai nhi trong khi người chồng hoảng sợ của thai phụ và người học việc thiếu kinh nghiệm của bà chỉ biết bất lực đứng nhìn. Thai phụ đã chết nhưng đứa bé được sống nhờ quyết định vào phút chót của Sibyl: mổ lấy thai. Nhưng cơn ác mộng chỉ mới bắt đầu: người học việc một mực cho rằng thai phụ chưa chết lúc Sibyl tiến hành mổ đẻ. Phiên tòa xét xử Sibyl được mở ra, và chính tại đây, cuộc đối đầu giữa giới bác sĩ và bà mụ được phơi bày.

Bà mụ được xuất bản năm 1997 và là cuốn tiểu thuyết thứ năm của Chris Bohjalian. Tác phẩm đã giành giải cuốn sách hay nhất của Publishers Weekly, từng đứng số 1 trong danh sách bán chạy của New York Times. Cuốn tiểu thuyết độc đáo này có lẽ là tác phẩm hư cấu duy nhất viết về một nghề nghiệp dường như đã lỗi thời trong cuộc sống hiện đại: nghề bà mụ.

Với một cơ duyên hết sức tình cờ, tác giả được gặp gỡ một bà mụ ngoài đời thật và đã được truyền cảm hứng qua những câu chuyện thực tế để hư cấu nên một cuốn tiểu thuyết xúc động. Câu chuyện được kể qua lời cô con gái, người chứng kiến phiên tòa xét xử mẹ mình khi mới mười bốn tuổi. Qua từng chương sách, tính cách của người mẹ - Sibyl Danforth dần lộ ra. Đó không chỉ là một bà mụ không-chứng-chỉ-y-tế nhưng lại rất yêu nghề và giỏi nghề (từng đỡ đẻ cho 500 em bé), mà còn là một người phụ nữ mạnh mẽ, từng tham gia phong trào phản chiến khi còn là thanh niên, và sau này, là một người mẹ tuyệt vời trong mắt bé Connie và các bạn.

Tình huống mà Sibyl gặp phải là một thử thách to lớn với bất cứ một bác sĩ hay một người hành nghề đỡ đẻ nào. Trong lúc không còn sự lựa chọn nào khác, Sibyl buộc phải biến mình thành bác sĩ phẫu thuật và cứu đứa trẻ còn sống trong bụng người mẹ đã chết. Hành động đó – lẽ ra cần được vinh danh – lại bị kết án bởi một nghi ngờ, rằng người mẹ đó vẫn còn sống. Sau thử thách ấy, Sibyl phải đối mặt với một thách thức còn đáng sợ hơn: phiên tòa xử một tội lỗi mà bà không tin mình mắc phải, kéo theo là một bản án rất nặng. Chính trong phiên tòa ấy, sự đối đầu giữa những bác sĩ có chuyên môn, chính quyền yêu thích những hoạt động trong khuôn khổ và những bà mụ với triết lý sinh đẻ tự nhiên đã xảy ra quyết liệt. Sibyl trước sau như một tin vào nghề nghiệp của mình, cũng như niềm hạnh phúc của việc sinh đẻ tại nhà, một cách tự nhiên.

Chọn góc nhìn của một cô bé, Bohjalian đã thành công trong việc tạo dựng một câu chuyện xúc động và chân thực. Ông đã tâm sự về mục đích của tiểu thuyết này là: “Bà mụ đề cập đến nhiều câu chuyện, nhưng trên hết, tôi xem quyển tiểu thuyết này như một câu chuyện về tình mẫu tử thiêng liêng.” Không viết sách nhằm ngợi ca hay phê phán một nghề nghiệp hết sức đặc biệt như thế, tác giả hướng đến nhiều hơn việc khắc họa khoảnh khắc sinh nở thần diệu của con người. Câu chuyện cũng vạch ra những éo le, đa đoan, phức tạp và khó có thể phán xét của hiện thực đời sống. Và ở một chừng mực nào đó, nhà văn đã gợi lên trong lòng độc giả những suy nghĩ, những cách nhìn nhận vấn đề của riêng mình.