Con Đường Nước Mắt

Trấn Mã Tang, bên bờ sông Bát Long đang bề bộn một con đường làm dở.

Đội dân công làm đường ô hợp những người đàn ông thô lỗ cục cằn với quá khứ chẳng vẻ vang gì, suốt ngày để cho những dục vọng phần ‘con’ chế ngự.

Những Dương Lục Cửu, lão Lưu gù, Tôn Ba, Lại Thư, ... của đội dân công ấy, số phận đẩy đưa họ về đâu? Con đường trúc lộ đẫm nước mắt nơi vùng đất mênh mông quanh năm nhiễm phèn này bao giờ thôi dang dở?

Nhắc đến Mạc Ngôn, độc giả Việt Nam không thể không nghĩ ngay tới bộ ba lừng lẫy ‘Mạc Ngôn tam hồng’ (Cao lương đỏ, Châu chấu đỏ, Củ cải đỏ). Tuy nhiên, Bạch Miên Hoa cũng là một tác phẩm khác mang đậm dấu ấn phong cách của ‘nhà văn nông dân’ này.

Vẫn là bối cảnh vùng nông thôn Trung Quốc xơ xác nơi thị trấn Mã Tang quanh năm nhiễm phèn, Con đường nước mắt khai mở những vấn đề nhức nhối của xã hội thông qua các mảnh đời tiêu biểu của đội dân công làm đường.

Con đường ‘loang lổ chạy thật nhanh’ chốn quê nghèo ấy có thực chăng? Và tới khi nào hoàn thành?

Những mảnh đời ‘người không ra người, ngợm chẳng ra ngợm’ của các thành viên dân công làm đường ấy có phải cũng mơ hồ và bất định như chính con đường họ đang từng ngày gò lưng đổ mồ hôi vì nó?

Bọn trẻ con trong đội tuyên truyền Mao tưởng trường tiểu học Mã Tang, vắt mũi chưa sạch đã phải lểnh khểnh hành quân, luôn mồm hô khẩu hiệu, rập khuôn đóng giả ông cụ bà học Mao tuyển. Bọn trẻ ngày nào rồi sẽ lớn, yêu nhau sinh con đẻ cái, lái xe lu trên con đường năm xưa tiếp đón đội tuyên truyền Mao tưởng. Chúng thấy gì, nghĩ gì qua hình ảnh lặp lại đó: Quá khứ ngày trước, hiện tại hôm nay, tương lai mai sau…?

Chỉ có duy nhất một điều rõ ràng, đường vẫn hướng về phía trước, người vẫn phải tiếp tục bước đi!

Con đường nước mắt, hay con đường của những mảnh đời nơi nông thôn Trung Quốc: xốc xếch, nghiệt ngã với toan tính, dục vọng, ích kỉ tới độc ác... tất thảy được Mạc Ngôn khắc họa sinh động, thâm thúy và tinh tế, mang tính lay động mạnh. Thật không hổ danh là ‘nhà văn nông dân’ của Trung Quốc!