Những Mảnh Đời Đen Trắng

Hoàng Phủ Ngọc Tường

Nguyễn Quang Lập viết về chiến tranh, nhưng không để ca ngợi chiến công, mà để bày tỏ nỗi lo lắng về vết thương. Dưới con mắt của nhà văn trẻ này, mỗi nhân vật đều mang theo trong bản thân nỗi bất hạnh mà chiến tranh để lại cho con người: sự mất mát về hạnh phúc, nỗi cô đơn khi trở lại cuộc sống bằng hào quang của lửa bom, và nhiều trạng thái méo mó về nhân cách, bằng cái nhìn phân tích khá sắc bén và mang giọng hài hước dân giã để chế ngự bớt nỗi đau đớn, tác giả đã soi mói tận gan của từng nhân vật của mình để chỉ ra những thương tật chiến tranh để lại trong tâm hồn, những thương tật mà dù trong truyện hoặc ngoài đời người ta vẫn muốn giấu kín.

Phạm Xuân Nguyên

Các nhân vật trong sách thì mãi mãi vẫn nguyên thế, như khi họ hiện ra dưới ngòi bút của nhà văn. Tôi nhận ra một điều sau hơn hai mươi năm "gặp lại" Thím Hoa, Thùy Linh, Họa sĩ Tư, Đại úy Thìn, bí thư Huy..., những nhân vật sống ở một thời đen trắng ấy, là họ đáng được thương cảm và thông cảm vô cùng, và chính tác giả, nhà văn Nguyễn Quang Lập đã rất xót thương họ, trong từng câu chữ, lời văn, thương đến mức anh không thể khóc, mà phải lấy cái cười có chua chát, có châm chọc, có khỏa lấp, để chia sẻ cùng nhân vật những hoạn nạn và bi kịch họ phải gánh chịu do thời thế, do con người. Chỉ bằng tài năng thiên bẩm và sự trải nghiệm sớm cuộc sống, Lập mới có được cái giọng văn hài hước mà đau đớn thấm đẫm cuốn tiểu thuyết đầu tay, và toàn bộ các trang viết của mình từ trước đến nay, trong mọi thể loại mà ngòi bút của anh chạm vào... Tiểu thuyết Những mảnh đời đen trắng đọc lại hôm nay vẫn khiến ta đau, dẫu là phải cười. Và đọc xong cuốn sách này, người đọc sẽ cảm thấy tiếc khi Nguyễn Quang Lập không có những tiểu thuyết khác nữa, với một cách viết như thế, một giọng điệu như thế. Có lẽ, họ vẫn có thể mong chờ ở Lập, sau hai mươi có lẻ.

Thụy Khuê

Những mảnh đời đen trắng của Nguyễn Quang Lập là một trong những tiểu thuyết giá trị chịu đựng sự thiệt thòi vì tác phẩm không có tính cách hấp dẫn, không tố cáo ồn ào, mà chứa đựng những nhận thức tinh tế và sắc bén về bản chất con người trong xã hội miền Bắc Việt Nam sau 54, qua nếp sống của một thị trấn nhỏ ven bờ sông Linh (tức sông Gianh), với những tranh chấp, đối chất và mê chấp của hai giai từng xã hội: giai cấp vô sản thống trị, có tài sản, có địa vị, quyền uy và giai cấp trí thức bị trị, không có tài sản và bị đàn áp.

Hà Linh - Vnexpress

Những mảnh đời đen trắng xuất bản lần đầu tiên năm 1998, được đánh giá là một trong những tác phẩm xuất sắc, nhìn sâu vào những vấn đề gai góc bằng giọng văn chua chát, hài hước. Ngay sau khi ra mắt, cuốn tiểu thuyết nhận được những luồng ý kiến trái chiều. Nhưng sau hơn 20 năm, giá trị của Những mảnh đời đen trắng đã ngày càng được khẳng định.