Theo Dòng Thời Gian

Theo tác giả, cuốn Theo dòng thời gian là một dạng hậu truyện của tác phẩm Hành trình về phương Tây phát hành tại Mỹ. Viết theo gợi ý của một người bạn, ông đã tiếp tục xen kẽ chuyện lứa đôi với chuyện kinh tế, xã hội, mà vấn đề chính yếu là những phân tích rất sâu sắc  về tình hình nước nhà những năm sau đổi mới. Chuyện tình tay ba giữa Đan Hà – Trung –John có thể xem như một ẩn dụ, mà Bùi Quang Đạt để lại đoạn kết cho độc giả cùng suy ngẫm.

Một chuyên gia kinh tế có thể viết một cuốn sách về kinh tế thế nào? Một là theo cách của Friedman, đưa ra một công trình nghiên cứu chuyên sâu với những lập luận sắc bén. Hai là theo cách của Bùi Quang Đạt, cũng là cách mà không ít người đã chọn để đưa những tri thức của mình đến được với nhiều độc giả hơn.

Không khó để nhận ra thế tiến thoái lưỡng nan của cô gái Đan Hà trẻ trung, xinh đẹp, đầy tài năng đang lần tìm con đường đi cho mình. Tác giả đã không giấu những nghĩ suy về nguồn gốc – chặng đường phát triển – những giả định cho tương lai của “cô gái”. Đan xen trong những mẩu đối thoại rất đời thường là những câu chuyện lớn, về khủng hoảng tài chính, phân biệt giàu nghèo, GDP, FDI, những cơ hội và những thách thức. Đan xen, lồng ghép chứ không phải xếp chồng lên nhau, bởi từ ngay trong suy nghĩ của mình, Bùi Quang Đạt đã cho rằng những lý thuyết kinh tế - xã hội không chỉ ứng dụng ở tầm vĩ mô, mà còn đúng với cả những vấn đề “vi mô” của các cá nhân.

Nhân vật duy nhất không mang tính ẩn dụ là chính tác giả - người kể chuyện. Ông là một nhà kinh tế và nói như một nhà kinh tế. Nhưng những điều đó không khô khan, vì ông sử dụng thứ ngôn ngữ dí dỏm, hài hước, gắng biến những điều rất phức tạp thành những chuyện giản dị, dễ hiểu.

Theo dòng thời gian không hẳn là tiểu thuyết, tính luận đề của nó khá đậm. Nó là một đứa con “lai chủng” giữa hư cấu và phi-hư cấu. Thể loại có lẽ là thứ mà Bùi Quang Đạt ít quan tâm nhất ở đây. Ông lưu tâm nhiều nhất về những vấn đề nóng hổi mà chúng ta cần biết, vị thế mà chúng ta đang ở và con đường nào chúng ta có thể đi. Tuy nhiên, với niềm yêu thích văn chương, ông đã thể hiện những nôi dung ấy theo cách thú vị và hấp dẫn.