Tủ Sách Tinh Hoa Văn Học - Bản Sonata Kreutzer

Những vấn đề trên của xã hội thượng lưu đã được Lev Tolstoy đề cập đến vào những năm 1889 - 1890 của thế kỷ XIX - cái thời kỳ mà người ta gọi là khủng hoảng đạo đức, cái thời kỳ mà nhà văn luôn bị ám ảnh bởi cái chết và những ăn năn sám hối trong tác phẩm Bản sonata Kreutzer. Câu chuyện được kể trên một chuyến xe lửa, nhân vật Pozdnyshev thuật lại những bi kịch đời mình với một người đàn ông ngồi cùng dãy ghế.

Pozdnyshev là một quý tộc, một phụ giảng ở trường đại học, cũng phóng đãng và trụy lạc như hầu hết thanh niên, đàn ông trong xã hội. Anh ta lấy vợ, một mực yêu vợ và tôn trọng giá trị gia đình. Pozdnyshev cứ ngỡ mình cưới vợ vì tình yêu nhưng dần dần hiểu ra tình yêu của anh đơn thuần là dục vọng thể xác và rồi luôn bị những cơn ghen tuông giày vò. Sau khi sinh cho Pozdnyshev đứa con thứ năm thì các bác sĩ yêu cầu người vợ ngừng việc sinh đẻ. Pozdnyshev đi đến kết luận: rồi nàng cũng sẽ có thể từ bỏ một cách dễ dàng như thế trách nhiệm đạo đức của một người vợ!

Sau khi “thoát” được việc mang thai và cho con bú, người vợ bắt đầu ăn diện, trở nên xinh đẹp hơn. Cô bắt đầu mở rộng các mối quan hệ trong xã hội và rồi số phận đưa đẩy anh chàng hàng xóm Trukhachevsky – một nhạc công nghiệp dư và cô đến với nhau... Biết chuyện nhưng vì tự ái, Pozdnyshev đã im lặng. Nhưng rồi thì những cơn ghen tuông của Pozdnyshev không hẳn là vô cớ, để rồi cuộc đời anh được lật sang một trang mới, u ám và đầy cảm giác tội lỗi. Chuyện gì đã xảy đến? Cơn ghen tuông của Pozdnyshev đã thay đổi hoàn toàn cuộc đời của anh ta như thế nào? Liệu đó có là hành động của tình yêu hay chỉ là sự giải phóng những uất hận tích tụ lâu ngày?

Bi kịch gia đình và nỗi đau khổ của người phụ nữ là những cảm xúc bao trùm toàn bộ tác phẩm này. Tình yêu - hôn nhân là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Có yêu nhau thì mới quyết định cùng sống chung dưới một mái nhà. Khi đó hai trái tim cùng hòa nhịp và chia sẻ mọi thứ, đôi lúc sẽ có những bất đồng thậm chí là mâu thuẫn trong gia đình. Nhưng mâu thuẫn đến mức người đàn ông có thể giết người vợ “đầu ắp tay gối” với mình thì quả thật là một bi kịch…

Cuộc sống hôn nhân viên mãn là sự hòa quyện giữa tình yêu và tình dục. Tình dục mà không xuất phát từ tình yêu được coi là những thứ tầm thường, không có ý nghĩa. Và trong tác phẩm này, Lev Tolstoy chính là muốn nói tới điều đó.

Một bản hòa tấu với nhiều nốt trầm buồn, tất cả những gì người đọc nhớ về Bản Sonata Kreutzerchỉ có thế. Sonata thường mang giai điệu rất khác biệt so với các dòng nhạc khác, đặc biệt khúc cuối cùng thường có nhịp điệu khá nhanh. Câu chuyện ở đây cũng có tính chất tương tự. Hạnh phúc gia đình luôn êm đềm ở khúc dạo đầu nhưng đến phút cuối lại phải kết thúc một cách buồn thảm.

Sức hút của Bản Sonata Kreutzer không nằm ở cột truyện liên quan đến một vụ giết người mà chính là ở tâm lý cực đoan, phóng đãng của nhân vật. Nhiều người sau khi đọc xong còn cho rằng chính bi kịch gia đình đã khiến ông viết nên tác phẩm này vì nó được miêu tả quá chi tiết. Mọi ngóc ngách trong câu chuyện dù là nhỏ nhất cũng đều in đậm dấu chân của ông.